Διατροφική αξία ελαιολάδου μέσα στο χρόνο
Υγεία και λάδι τότε και σήμερα
Το ελαιόλαδο, "υγρό χρυσάφι" κατά τον Όμηρο, αποτελεί θαυματουργή πηγή θρεπτικών συστατικών για τον άνθρωπο και είναι το μυστικό της μακροζωίας των κατοίκων της Μεσογειακής Λεκάνης.
Από την αρχαιότητα είναι γνωστό ότι το ελαιόλαδο στη διατροφή μας είναι καθοριστικής σημασίας για την υγεία κάθε οργανισμού. Οι πατέρες της Ιατρικής ο Ασκληπιός και ο Ιπποκράτης, καθώς και οι μεγαλύτεροι γιατροί της εποχής εκείνης, ο Γαληνός, ο Διοσκουρίδης και ο Διοκλής πίστευαν ακράδαντα στην ευεργετική επίδρασή του στην υγεία και το συνιστούσαν σε καθημερινή βάση ως θεραπεία σε αρκετές περιπτώσεις.
Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα ως τροφή, φάρμακο και καλλυντικό. Το συναντάμε στον Όμηρο, σαν μέσο καλλωπισμού και για τις ασθένειες του δέρματος. Στον ιπποκράτειο κώδικα διαβάζουμε πάνω από 60 φαρμακευτικές χρήσεις. Οι αρχαίοι Έλληνες θεραπευτές χρησιμοποιούσαν ελαιόλαδο για να επουλώσουν πληγές, για να θεραπεύσουν την αϋπνία, τη ναυτία, τη χολέρα κλπ. Επίσης το χρησιμοποιούσαν για να ενυδατώσουν και να μαλακώσουν το δέρμα τους ή το έβαζαν στα μαλλιά τους για να είναι υγιή και λαμπερά. Οι σύγχρονοι επιστήμονες πιστεύουν ότι βοηθά τις λειτουργίες του εγκεφάλου, των εσωτερικών μας οργάνων και ιδιαίτερα της καρδιάς, αφού προλαβαίνουν και παίρνουν τη θέση από τα βλαβερά ζωικά λίπη, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη συγκέντρωση λίπους στην καρδιά και οδηγούν στο έμφραγμα.
Σήμερα, 3000 χρόνια μετά, η σύγχρονη Ιατρική συνεχίζει να συστήνει την ευρεία χρήση του ελαιολάδου στη διατροφή ενηλίκων και παιδιών, υγιών και ασθενών, χάρη στα πολύτιμα συστατικά του που παρέχουν υγεία, ευεξία και μακροβιότητα. Πολλές επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι το ελαιόλαδο είναι βασικό συστατικό της σύγχρονης διατροφής.
Στο πλαίσιο της μελέτης του αντικειμένου της αρχαιοφαρμακολογίας, το οποίο έχει αποφέρει μεγάλο πλούτο δεδομένων για τη σύγχρονη ιατρική και φαρμακευτική έρευνα, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, σκέφτηκαν να διερευνήσουν αν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς είχαν κάποια ειδική αναφορά σχετικά με τη φαρμακευτική χρήση του ελαιολάδου. Με μεγάλη έκπληξη διαπιστώθηκε ότι δυο χιλιάδες χρόνια πριν ο Διοσκουρίδης συνιστούσε ως βέλτιστο έλαιο για την υγεία εκείνο που αποκαλούνταν «ωμοτριβές» ή αλλιώς «ομφάκινο». Μάλιστα, συνιστούσε τη χρήση αυτού του ελαιολάδου για οδονταλγίες ή κεφαλαλγίες, όπως, δηλαδή, χρησιμοποιούμε σήμερα τα κλασσικά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Ήταν σαφέστατο ότι ο Διοσκουρίδης μιλούσε για αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως αγουρέλαιο, δηλαδή αυτό που παράγεται από ανώριμες ελιές στην αρχή της ελαιοκομικής περιόδου (ωμός ή ομφάκινος είναι ο ανώριμος καρπός).
Από την αρχαιότητα, κατά ένα πολύ εντυπωσιακό τρόπο, ήταν γνωστό ότι όλα τα ελαιόλαδα δεν είχαν την ίδια δραστικότητα για την προστασία της υγείας. Σήμερα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ουσία που ευθύνεται για τη χαρακτηριστική αίσθηση του καψίματος στο λαιμό που προκαλείται από ορισμένα ελαιόλαδα και η οποία ονομάζεται ελαιοκανθάλη, έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση εφάμιλλη με αυτή που συναντούμε σε κλασσικά φάρμακα πολύ συχνής χρήσης. Οι ερευνητές ανέπτυξαν μία μέθοδο ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης του ελαιολάδου ως προς την περιεκτικότητά του ταυτόχρονα σε 4 βιοδραστικά συστατικά και συγκεκριμένα στις ουσίες ελαιοκανθάλη, ελαιασίνη, στην αλδευδική μορφή του άγλυκου της ελευρωπαΐνης και στην αλδευδική μορφή του άγλυκου του λιγκστροσίδη. Για τις ουσίες αυτές υπάρχουν ήδη στην διεθνή βιβλιογραφία αρκετές μελέτες που τους αποδίδουν αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, νευροπροστατευτικές, καρδιοπροστατευτικές και άλλες ιδιότητες, αν και η έρευνα συνεχίζεται. Οι ουσίες αυτές είναι παράγωγα της υδροξυτυροσόλης και της τυροσόλης, δηλαδή ουσίες που η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία (σύμφωνα με τη γνωμοδότηση της ευρωπαϊκής επιτροπής για την ασφάλεια των τροφίμων) προσδιορίζει για ποιό ελαιόλαδο μπορεί να αναγράφεται στην ετικέτα του, ένδειξη για την προστασία της υγείας.
Οι πολυφαινόλες ελαιολάδου συμβάλουν στην προστασία των λιπιδίων του αίματος από το οξειδωτικό στρες. Το σύμπλεγμα ελαιοκανθάλης , ελαιασίνης και παραγώγων που περιέχεται στο ελαιόλαδο με την παραπάνω συγκέντρωση, έχει προστατευτικές ιδιότητες για την υγεία μας και επιδρούν θετικά στην πρόληψη των καρδιακών επεισοδίων, στην αντιμετώπιση των φλεγμονών, ενώ πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι θωρακίζουν τον ανθρώπινο οργανισμό έναντι της νόσου του Αλτσχάιμερ
Θα πρέπει να τονιστεί ότι η ποιότητα του ελαιολάδου και η συγκέντρωση σε πολυφαινόλες, εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, (περισσότεροι από δέκα), μερικοί από τους οποίους είναι:
- Το DNA της ελιάς
- Το έδαφος
- Το μικροκλίμα
- Ο χρόνος συγκομιδής, ο οποίος διαφέρει ανα περιοχή
- Το ελαιοτριβείο
- Ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ συγκομιδής και παραγωγής λαδιού
- Η θερμοκρασία και ο χρόνος μάλαξης και αρκετοί άλλοι παράγοντες
Οι χρόνιες παρατηρήσεις μας στην καλλιέργεια της ελιάς και παραγωγής ποιοτικού ελαιολάδου, έδειξαν ότι, αν ένας παράγοντας είναι διαφορετικός, έχουμε διαφορετική περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες, ακόμη και από το ίδιο κτήμα.
Συνοψίζοντας από τις μελέτες που υπάρχουν σε διεθνές επίπεδο για τις θεραπευτικές ιδιότητες του ελαιολάδου, που επιβεβαιώνουν τις απόψεις των πατέρων της Ιατρικής της Αρχαίας Ελλάδας, το ελαιόλαδο είναι μια ιδανική τροφή και επιπρόσθετα:
- Προστατεύει το πεπτικό σύστημα, μειώνει τις πιθανότητες δημιουργίας έλκους.
- Βοηθά στη σωστή ανάπτυξη των οστών των παιδιών και είναι σημαντικός παράγοντας ισορροπίας του μεταβολισμού.
- Είναι όπλο κατά της οστεοπόρωσης, ενώ χάρη στη βιταμίνη Ε επιβραδύνει την αλλοίωση των κυττάρων που οδηγούν στο φυσικό γήρας.
- Παίζει σημαντικό ρόλο στη θεραπεία παθήσεων της χολής και δρα ανασταλτικά στο σχηματισμό χολόλιθων.
- Μειώνει την κακή χοληστερίνη και αυξάνει την καλή. Η σταθερή κατανάλωση ελαιολάδου μειώνει τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά νοσήματα.
- Συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου του εντέρου, του μαστού, του προστάτη και γενικότερα προστατεύει τα κύτταρα και το DNA από τις αλλοιώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο, εξαιτίας του ολεϊκού οξέος
- Μειώνει τις πιθανότητες πρόκλησης ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
- Βελτιώνει την κινητικότητα του παχέως εντέρου.
- Παρουσιάζει αξιόλογη ευεργετική δράση στη θεραπεία του διαβήτη. Βοηθά στην καλή λειτουργία του μεταβολισμού και είναι απαραίτητο για όσους πάσχουν από διαβήτη, γιατί εξισορροπεί το σάκχαρο
- Βοηθά στην ομαλή λειτουργία των αρτηριών & εμποδίζει τη δημιουργία θρομβώσεων
- Μειώνει την αρτηριακή πίεση & βοηθά στην αντιμετώπιση της υπέρτασης
Για να δώσει το ελαιόλαδο την συνολική προστατευτική ασπίδα στον ανθρώπινο οργανισμό , όπως εδώ αναφέρθηκε, πρέπει να είναι ένα ποιοτικό, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, βιολογικής καλλιέργειας, πλούσιο σε πολυφαινόλες, και για την προστασία του καταναλωτή απαιτείται πιστοποίηση αυτών και να αναγράφονται στην συσκευασία.
Με βάση την πιστοποίηση της συγκέντρωσης των πολυφαινολών στο ελαιόλαδό μας, τα ευεργετικά αποτελέσματα εξασφαλίζονται με την συνιστώμενη ημερησία πρόσληψη να ανέρχεται στα 20g ελαιολάδου.
